|
Stanowisko
archeologiczne Uppĺkra jest położone na wzniesieniu, około 2 km na
północny zachód od miasta Staffanstorp i 5 km na południe od
uniwersyteckiego Lundu. Archeolodzy odkryli tu ślady ludzkiej
działalności na powierzchni około 1,1 x 0,6 km. Pozwala to
przypuszczać, że niegdyś Uppĺkra była największym miastem w
południowej Szwecji. Przebadane warstwy osadnicze występują w obrębie
czterech większych obszarów, mają powyżej metra grubości, a czasem
przekraczającej nawet 2 metry.
Uppĺkra
może się poszczycić tym, że miejsce to było nieprzerwanie zamieszkałe
w różnych epokach dziejów ludzkości. Pierwsze ślady ludzi
mieszkających na tym terenie pochodzą z okresu przedrzymskiego, zwanej
też okresem celtyckim (500 pn.e – I n.e.). Miejscowość ta była
również zamieszkana w I tysiącleciu po Chrystusie. Detektory metali
okazały się bardzo przydatne w pracy archeologa. Dzięki nowoczesnemu
sprzętowi odkryto tam ponad 20 tysięcy znalezisk. Archeolodzy
twierdzą, na podstawie odkopanych znalezisk, że Uppĺkra pełniła
centralną rolę w kulturze ludzi zamieszkującą dzisiejszą południową
Szwecję (Skanię) w okresie zwanym epoką żelaza. Pierwsza stała osada
na tym terenie została założona w okresie rzymskim ( 1 n.e. – 400
n.e.). Odkrycia archeologów informują nas, że Uppĺkra była w tym
czasie zamieszkała prze ludzi, którzy sprawowali władzę polityczną nad
całym regionem. Mieścił się tu również ośrodek kultu ówczesnych bogów.
Większość znalezisk, odkopanych przez archeologów, pochodzi z późnego
okresu żelaza, który obejmuje węższe przedziały czasowe, takie jak
okres wędrówek ludów (400-450 r. n.e.), okres Vendel (550-800 r. n.e.)
oraz okres wikingów (800-1050 r. n.e.). Niestety większość
pozostałości z tamtych odległych czasów uległa zniszczeniu podczas
prac polowych prowadzonych przez miejscowych rolników.
Widocznymi
po dziś dzień pozostałościami po mieszkańcach tych ziem z epoki
żelaza, a ewentualnie nawet z poprzedzającej go epoki brązu (1800-500
lat p.n.e.) są dwa wzgórza. W przeszłości jednak było ich tam
przynajmniej cztery.
Pozostałości szczególnego budynku odkryli archeolodzy w roku 2001. Na
podstawie jego niezwykłego kształtu oraz wyjątkowych znalezisk
odkrytych w jego wnętrzu, badacze przypuszczają, iż posiadał on
funkcję ceremonialną. Z przeprowadzonych analiz wynika, że był on
kilkukrotnie przebudowywany. Jego remonty miały miejsce w czasach od
późnego okresu rzymskiego, aż po epokę wikingów, czyli na przestrzeni
ponad 500 lat.
Najważniejszymi „skarbami”, odkrytymi podczas wykopalisk, są: brązowy,
srebrny i złoty puchar. Znaleziono go wraz ze szklaną czarą, powstałą
najprawdopodobniej nad Morzem Czarnym. Naukowcy odkryli tam również
ponad 115 ułamków złotych blaszek z przedstawieniami postaci ludzi. Na
przestrzeni przylegającej do budynku oczom współczesnych ukazały się
również wota, ofiarowywane ówczesnym bogom, takie jak duża liczba
grotów oszczepów i włóczni. Wiele z nich intencjonalnie zniszczono,
zanim ofiarowano je bogom.
Pod
koniec I tysiąclecia nieopodal założono nowe miasto Lund. Jego
powstanie oznaczało kres wielkiego znaczenia Uppĺkry. Lund rozwijał
się w szybkim tempie i stał się centrum kultu chrześcijańskiego oraz
królestwa Danii. Mimo to, w okresie średniowiecza nadal istniała
wioska Uppĺkra. Położona ona jednak była na północ od dawnej
historycznej osady. Ludzie nadal tam żyli, jednak w cieniu Lundu.
Obecnie wioska Stora Uppĺkra i niektóre domy wznoszą się na części
historycznego terenu dawnej Uppĺkry. Większość ziemi, gdzie niegdyś
wznosił się potężny ośrodek jest uprawiana przez gospodarzy.
W
źródłach historyczne Uppĺkrze jest wspomniana po raz pierwszy w
dokumencie z roku 1085 r. Wyjaśnia on współczesnym genezę... dwóch
miejscowości o tej samej nazwie. Obecnie mamy bowiem dwie miejscowość
o nazwie nawiązującej do dawnej osady. Są to Stora Uppĺkra, położona
na terenie prehistorycznej i średniowiecznej osady oraz Lilla Uppĺkra,
która leży około 1 km na południe od Stora Uppĺkra. |
